Hầu hết, khả năng ghi nhớ ở trẻ mầm non đều tập trung vào não phải. Nhưng lại có rất ít phụ huynh hiểu tường tận về chức năng của não phải cũng như cách phát triển nó. Dưới đây là những gợi ý giúp của trường mầm non quốc tế tại tphcm để ba mẹ giúp ba mẹ phát triển trí nhớ cho con.
1. Não phải có khả năng ghi nhớ tức thời và dài hạn
Các trường mẫu giáo quốc tế như VAS để trẻ em được tiếp cận phương pháp giáo dục não phải, giúp các em phát triển trí nhớ hình ảnh não phải, có thể ghi nhớ ngay lập tức những gì nhìn thấy, giống như chụp một bức ảnh. Ngoài ra, tại Viện Giáo dục Trẻ em Shichida Nhật Bản, các em nhỏ đều được tham gia chương trình rèn luyện trí nhớ não phải. Các nhà báo đến tham quan Viện luôn luôn ngạc nhiên khi chứng kiến khả năng của các em, nhưng đối với các em thì những năng lực đó chẳng có gì lạ lẫm.
Một trong những học liệu dùng trong hoạt động rèn trí nhớ tức thời là một tờ giấy được in năm mươi hình khác nhau. Tờ giấy này dùng để giúp các em ghi nhớ hình ảnh ngay lập tức. Với bài tập này, các em có thể nhớ 50 hình trong một phút. Khi được đưa cho một tấm bảng có đánh số, các em có thể ghép đúng các hình với các số tương ứng. Đây chính là khả năng của não phải – năng lực biến thông tin nhìn thấy thành hình ảnh.
Khi còn là một bé sơ sinh, Atsushi Murakami đã được mẹ tráo thẻ cho xem. Khi nhìn các tấm thẻ được tráo với tốc độ cao, bán cầu não trái, vốn chỉ làm việc ở nhíp độ chậm, sẽ tạm ngưng hoạt động kiểm soát để nhường chỗ cho bán cầu não phải xử lý thông tin ở tốc độ cao. Nói cách khác, khi nhìn một lượng lớn thẻ được tráo ở tốc độ cao, trí nhớ não phải đã được kích hoạt sẽ cho phép chúng ta ghi nhớ các sự vật trong chớp mắt.
Bằng cách này, khi Atsushi được ba tuổi năm tháng, cậu bé đã vận dụng được trí nhớ chụp hình để ghi nhớ tức thời những gì cậu thấy và có thể gợi nhớ lại bất cứ lúc nào. Hơn nữa, cậu còn rất giỏi với các con số. Chỉ cần nhìn vào bảng các nguyên tố hóa học, cậu có thể nhớ được kí hiệu và số hiệu nguyên tử của mười nguyên tố hóa học. Khi nhìn các tấm thẻ Kanji được đánh số, cậu có thể nhớ chính xác cả con số cũng như các nét. Cậu đọc rất nhiều sách và có thể nhác lại chính xác từng chữ đã đọc. Song, bé Atsushi không phải là một trường hợp đặc biệt. Rất nhiều trẻ em được rèn luyện trí nhớ não phải cũng có tài năng như vậy.
2. Làm thế nào để phát triển trí nhớ não phải?
Trong lý thuyết giáo dục truyền thống, việc học phải được xảy dựng từng chút một. Kiến thức được truyền đạt cho các em theo từng phần, từng phần thông qua việc hiểu và ghi nhớ. Các nhà giáo dục truyền thống thường chỉ trích phương pháp tiếp cận giáo dục não phải. Tại Viện Shichida, các bé rất nhỏ có thể ghi nhớ các bảng cửu chương hoặc các bài thơ của các nhà thơ lỗi lạc như Kotaro Takamura hay Hakushu Kitahara mà không cần hiểu ý nghĩa. Sự ghi nhớ này đã bị chỉ trích là vô ích và “phi – giáo dục” vì nó chỉ là sự nhồi nhét kiến thức chứ không dạy cho hiểu. Họ cho rằng giáo dục phải dạy kiến thức và kỹ năng.
Ta hãy thử tìm hiểu cách dạy tiếng Anh trong nhà trường hiện nay. Chúng ta hiểu mỗi bài học dần dần bằng cách ghi nhớ và hiểu ngữ pháp. Nhưng ngôn ngữ quá phức tạp và đa dạng để não trái có thể học một cách logic. Vì vậy, tinh thông một ngoại ngữ là việc bất khả thi. Tuy nhiên, với não phải, không có việc gì là không thể. Khi một lượng lớn thông tin đã được thu nạp mà không cần phải hiểu rõ hoặc cố gắng ghi nhớ, trẻ có thể học một ngoại ngữ trong khoảng thời gian chưa đến sáu tháng.
Các em bé học tiếng mẹ đẻ thông qua não phải. Trong khi đó, các học sinh trung học dùng sách giáo khoa và cố gắng nhồi nhét kiến thức từ sách giáo khoa vào não trái của mình. Bán cầu não trái sử dụng các mạch ý thức để xử lý thông tin khi cần thiết, song, hệ thống này sẻ khó thích ứng để xử lý được một cuộc hội thoại tiếng Anh thông thường. Trái lại, bán cầu não phải phát triển khả năng ghi nhớ bằng việc thu nạp một lượng lớn thông tin ở tốc độ cao và xử lý thông tin tự động ở tốc độ cao.
Ngoài phương pháp thu nạp lương lớn thông tin đã được đề cập ở trên, Viện Giáo dục Shichida còn có một phương pháp luyện tập khác nhằm phát triển trí nhớ não phải, đó là dùng các thẻ hình ảnh, mỗi tấm thẻ được in hình khác nhau. Trong phương pháp này, bạn sẽ lấy ngẫu nhiên hai thẻ. Ví dụ, nếu bạn cầm 2 thẻ có hình “chó” và “xe đạp”, bạn có thể sáng tác truyện “có một chú chó đang đạp xe đạp”. Sau đó bạn cho con xem thẻ rồi úp thẻ xuống. Bạn hỏi con hình nào ở bên dưới thẻ. Khi con đã có thể nói cho bạn chính xác hai thẻ, bạn có thể tăng lên ba, rồi bốn thè. Lưu ý: khi giúp con nhớ thẻ, ban phải cho con xem thẻ theo đúng thứ tự, trong trường hợp này là bắt đầu bằng thẻ hình “chó” rồi đến “xe đạp”.
Một khi bé đã nhớ được khoảng bốn mươi đến năm mươi thẻ, con sẽ còn làm được một điều tuyệt vời hơn. Chỉ cần liếc qua, bé có thể nhớ thứ tự của các thẻ hình giống như ghi nhớ một bức ảnh mà không cần sự trợ giúp của ngôn ngữ. Nếu bạn dùng thẻ giống như hình trang 58, bé sẽ học dễ hơn. Đặt những tấm thẻ theo đúng thứ tự của bảng và kể câu chuyện bạn sáng tạo cho bé nghe để bé ghi nhớ, ví dụ “Có một chú chó đội mũ đi trên một chiếc tàu thủy”. Sau đó, bạn hãy lật úp các tấm thẻ và nói bé đật lại các tấm thẻ đúng theo thứ tự câu chuyện “con chó, mũ, tàu thủy”
3. Rèn luyện khả năng đọc nhanh của não phải
Sau khi bộ nhớ não phải được kích hoạt, bước tiếp theo là luyện khả năng đọc nhanh cho trẻ. Đối với những bé đã có khả năng ghi nhớ của não phải, việc rèn luyện khả năng đọc nhanh là vô cùng đơn giản. Những bài tập ghi nhớ tức thời và hoạt động “một phút ghi chép” là rất quan trọng trong quá trình rèn luyện này.
Trong việc rèn luyện ghi nhớ tức thời, bé sẽ được xem một tấm thẻ màu trong vòng một phút. Sau đó, thẻ mẫu được úp xuống, bé sẽ nhớ lại và sắp xếp các thẻ màu theo hình đã nhìn thấy. Tôi khuyên bạn nên chơi với con hoạt động ghi nhớ tức thời này sau khi trẻ đã có khả năng thực hiện tốt hoạt động kể chuyện theo thẻ hình tôi đã giới thiệu ở trên.
Bạn hãy dần dần tăng số lượng các thẻ hình cho đến khi bé nhớ được bốn mươi thẻ, đây là dấu hiệu cho thấy trí nhớ hình ảnh não phải của bé đang phát triển rất tốt.
Tiếp theo là hoạt động “một phút ghi chép”. Bạn hãy cho con đọc vài câu từ một truyện đơn giản trong vòng một phút và cho con viết lại những gì con đọc được. Đây là các bước của bài tập luyện đọc nhanh. Sau khi con viết xong thì ba mẹ nên kiểm tra lại và chỉ nên dùng những đoạn văn dễ.
4. Bổ trợ cho con bằng các trò chơi phát triển năm khả năng trực giác và rèn trí nhớ
Để phát triển các kỹ năng ghi nhớ, đánh thức những khả năng thiên bẩm quan trọng hơn việc nhồi nhét kiến thức. Giáo dục dựa trên nền tảng dạy kiến thức chỉ giúp phát triển bán cầu não trái. Còn nền giáo dục não phải sẽ kích hoạt bán cầu não phải với những năng lực tiềm ẩn phong phú bằng các trò chơi giác quan và rèn luyện trí nhớ.
Năm giác quan của con người được chia làm hai nhóm. Các giác quan chúng ta thường sử dụng là các giác quan của não trái. Nhóm còn lại là năm giác quan của não phải hay còn gọi là giác quan thứ sáu hay trực giác (extrasensory perception). Năm giác quan của não phải này chính là cơ sở nền tảng để phát triển các năng lực của não phải. Khi các giác quan này được phát triển, trí nhớ não phải cũng được phát triển. Trí nhớ não phải là một loại trí nhớ hoàn hảo giúp lưu trữ và tái hiện tất cả những gì đã nghe hoặc nhìn thấy thông qua sự hình dung hình ảnh.
Mặc dù đã tổn tại từ rất lâu, trí nhớ não phải thường bị xem là một trí nhớ xa lạ và phi lý. Chua có ai cố gắng giải thích nó một cách khoa học. Thế nhưng, một số người có khiếm khuyết về não bộ đã thể hiện trí nhớ não phải tuyệt vời và chính khả năng của họ đã đặt ra một thách thức lớn cho khoa học.
Trí nhớ hoàn hào là một chức năng của não phải và khác hoàn toàn với trí nhớ của não trái. Một khi trí nhớ não phải được phát triển, con người không những cải thiện được những kỹ năng ghi nhớ của mình mà còn phát huy được năng lực sáng tạo. Khả năng sáng tạo cũng có hai loại: Khả năng sáng tạo của não trái và của não phải. Nếu chỉ sử dụng chức năng trí nhớ não trái, khả năng sáng tạo sẽ bị đè nén. Ngược lại, nếu trí nhớ não phải được phát triển, khả năng sáng tạo sẽ trở nên phi thường.
Với những chia sẻ trên, mong rằng phụ huynh đã có thêm kinh nghiệm trong việc chăm sóc và nuôi dạy trẻ sao cho đơn giản nhưng lại mang lại hiệu quả cao, giúp con có thể phát triển toàn diện. Vì nền giáo dục mầm non hiện nay chỉ chú trọng phát triển các khả năng của não trái, vì thế ba mẹ nên nghiên cứu thêm những cách giúp con phát triển não phải, để trẻ có thể phát triển song song các khả năng vốn có của mình. Ngoài ra, ba mẹ có thể tham khảo thêm một số thông tin hữu ích khác về các bé mầm non ngay tại đây nhé!
